W dobie, gdy zanikają jakiekolwiek wartości, brak wzorców moralnych, a jak już jakieś są to w zasadzie bardziej negatywne niż pozytywne, gdy pokolenie ludzi wychowywanych "bezstresowo" nie radzi sobie z wychowaniem własnych dzieci powolutku zaczynają się odradzać wartości, jakie niesie z sobą harcerstwo. Jednak jest to proces tak powolny, że ledwo dostrzegalny w skali globalnej.
Nie bójmy się powiedzieć, że tutaj wszystko zależy od ludzi. Od pasjonatów, którzy nie bacząc na przeszkody realizują się spełniając dziecięce marzenia.
Pragnę przybliżyć Wam drodzy czytelnicy mały wycinek pracy instruktorskiej, nieskromnie powiem, że chyba najtrudniejszy, ale jakże ciekawy. Zapraszam do świata zuchów i harcerzy niepełnosprawnych, czyli do drużyn Nieprzetartego Szlaku działających przy Szkole Życia.
Nie będę nikogo zanudzać historią drużyn NS bo informacje na ten temat znajdziecie na stronach internetowych Wikipedii , Wirtualnej Polski , czy jakichkolwiek forach ZHP. Nadmienię tylko , że założycielką NS była druhna Maria Łyczko, drużyny skupiają osoby z:
- placówek leczniczych
- zakładów dla niewidomych i niedowidzących
- zakładów dla głuchych i niedosłyszących
- zakładów i szkół specjalnych dla osób niepełnosprawnych intelektualnie
- szpitali dla nerwowo i psychicznie chorych
- sanatoriów
- zakładów dla niepełnosprawnych fizycznie
- zakładów wychowawczych i poprawczych
- kuratorskich ośrodków pracy z młodzieżą
My pracujemy z dziećmi i młodzieżą niepełnosprawną intelektualnie w stopniu umiarkowanym, a czasem i znacznym.
Celem przewodnim pracy szczepu jest szeroko pojęta socjalizacja naszych wychowanków poprzez pracę harcerską - mądre słowa, a znaczy to tyle co :
- Usamodzielnianie
- Integracja ze światem dzieci zdrowych
- Pobudzanie zainteresowań
- Zapobieganie patologiom poprzez proponowanie ciekawych form spędzania czasu wolnego
- Pedagogizacja środowiska rodzinnego harcerzy
- Nauka na miarę możliwości poszczególnych harcerzy i zuchów poprzez zabawę, działanie i pracę
- Współodpowiedzialność za gromadę, drużynę, szczep .
- Wdrażanie na miarę możliwości do pracy, pomagania innym.
Czytając to ktoś może zadać pytanie ... I co w tym ciekawego? No właśnie , ciekawa jest forma realizacji tych zadań ,
nastawiona na działanie , eksperymentowanie, czyli harcerska. Zgodna ze starą harcerską maksymą "Ucząc - baw, bawiąc - ucz", ale przede wszystkim doradzaj, chwal, wskazuj właściwą drogę nie krytykując. Po prostu sprawiedliwie oceniaj. Stawiaj wymagania na miarę możliwości, doceniaj wysiłek, rozliczaj rzeczowo. Harcerz, nawet niepełnosprawny rozumie i czuje, kiedy coś robi dobrze, a kiedy źle.
Taka forma pracy stawia ogromne wyzwania instruktorom. Każda zbiórka musi być szczegółowo przygotowana. W tej pracy nie da się "iść na żywioł".
Zadania trzeba tak dobrać, by nikt się nie nudził i by każdy był w stanie coś DOBRZE zrobić. Pamiętajmy, że dla pewnej części tych dzieciaków wyjazd na biwak, czy obóz to jedyna szansa wyrwania się z czterech ścian pokoju, wyjścia do świata ludzi pełnosprawnych. Nie zapominamy o integrowaniu naszych wychowanków z harcerzami pełnosprawnymi, co jest możliwe dzięki przychylności wielu drużynowych i władz Hufca im. Łucji Zawada w Rudzie Śląskiej.
Robimy to z kilku powodów.
Po pierwsze integrując naszych wychowanków w sposób naturalny osiągamy wiele celów zawartych w terapii. Dzieci upośledzone w takim stopniu jak nasi harcerze zdobywają wiadomości i umiejętności na drodze naśladownictwa, poprzez obserwację, zabawę, działanie. Poznają tak ważne dla ich dalszych działań zasady panujące w otaczającym ich świecie, uczą się współpracy w grupie, podziału zadań, samoobsługi, współodpowiedzialności, ale i poznają samych siebie, porównują się z harcerzami z innych środowisk. Zaczynają sobie zdawać sprawę z własnych możliwości oraz ograniczeń. Nie wstydzą się poprosić o pomoc i chętniej pomagają słabszym od siebie. Zauważają, że nie we wszystkim trzeba być dobrym, że nie wszystko trzeba umieć, by zyskać sympatię i przyjaźń rówieśników. Odpowiedni system oceny motywuje ich i pozwala uwierzyć we własne siły.
Po drugie część pełnosprawnych harcerzy, którzy nam pomagają zostaje z nami na dłużej. To oni inspirują nas do coraz ciekawszych działań, wspierają nas, gdy się "wypalamy", a z czasem zostają instruktorami NS. My mimo najszczerszych chęci nie wychowamy sobie następców spośród absolwentów Szkoły Życia, by przejęli zadania drużynowych, czy przybocznych. Musimy ich pozyskiwać z zaprzyjaźnionych drużyn.
Mówiąc szczerze zarażamy swoją pasją i podkradamy potencjalnych funkcyjnych pełnosprawnym drużynom działającym w Hufcu.
Po trzecie dzięki przychylności dyrekcji placówki uczymy nasze dzieciaki pracować, zarabiać na realizację swych marzeń przy wsparciu harcerzy z Hufca i wolontariatu. Bierzemy udział w zbiórce żywności w ramach ogólnopolskiej akcji "Podziel się posiłkiem"- dzieci niepełnosprawne pod opieką instruktorów rozdają ulotki, część zebranego jedzenia otrzymujemy i w ten sposób mamy prowiant na biwaki. Przed świętami pakujemy towar w sklepach - uczymy się segregować jedzenie do reklamówek, ćwiczymy zwroty grzecznościowe i uprzejmość wobec klientów. Zarabiamy w ten sposób pieniądze na wyjazdy. Nie są to duże kwoty i musimy liczyć na sponsorów oraz wsparcie władz miasta, ale jesteśmy dumni, że choć część zapracowaliśmy sami.
Do współpracy pozyskujemy też wielu rodziców. Dzięki nim możemy liczyć na 1% podatku. W zamian organizujemy dla nich opłatkowe spotkania z przekazaniem "Światełka betlejemskiego", bale karnawałowe harcerzy z rodzicami, zajęcia, na których pokazujemy filmy i zdjęcia z biwaków, chwalimy się nowymi umiejętnościami.
Potwierdzeniem naszego ciągłego rozwoju mogą być czołowe miejsca w konkursach, festiwalach drużyn NS i drużyn harcerskich (rywalizujemy czasem z drużynami pełnosprawnymi) na szczeblu Hufca, Chorągwi oraz udział w Ogólnopolskich Zlotach.
Zalety tej współpracy procentują z czasem.
Nie sposób w kilku słowach opisać wszystkiego. Więcej o Nas się dowiecie wchodząc na stronę
http://rudaslaska.zhp.pl szukając informacji o 1 Rudzkim Szczepie Drużyn Nieprzetartego Szlaku im. J. Korczaka lub przez stronę Zespołu Szkół nr 3 im. św. Łukasza w Rudzie Śląskiej
http://lukaszki.mzopo.pl
Nie zawsze jest kolorowo i przyjemnie, efekty naszej pracy dostrzegamy często po wielu miesiącach ciężkiej pracy, przechodzimy większe i mniejsze kryzysy jednak nie poddajemy się. A dlaczego? Dla tych słów- Pani, idziemy na zbiórkę?
Ja nie muszę pamiętać - oni - moi harcerze już od rana mi o tym przypominają.
opracowanie:
mgr Elżbieta Płonka-Wielik - pedagog, instruktor harcerski
